CUMHURİYET ROTALARI

Türkiye Cumhuriyeti’ne giden yolda yakın tarihimiz açısından değeri yüksek birçok destinasyon bulunuyor: Erzurum ve Sivas’taki kongre binaları, Samsun’daki Bandırma Vapuru replikası, Ankara’daki I. TBMM Binası, Afyon’daki Kocatepe-Tınaztepe arasındaki yürüyüş parkuru ve tabii ki Mustafa Kemal Atatürk’ün ve İsmet İnönü’nün ebedi istirahatgahı Anıtkabir…

Peki Kurtuluş Savaşı’nın plan, program ve organizasyon aşamasında bahsettiğimiz destinasyonlara oranla arkaplanda kalmış veya daha az bilinen, Türk milletini zafere götüren stratejik noktalara göz atmaya ne dersiniz?  İşte Cumhuriyet Rotası…

 

İstanbul Şişli Atatürk Evi

1908 yılında inşa edilen üç katlı bina, Mustafa Kemal Paşa’nın Suriye görevinden döndükten sonra annesi Zübeyde Hanım ve kardeşi Makbule Hanım ile birlikte yaşamaya başladığı, 16 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmak üzere İstanbul’dan ayrılana dek ikametini sürdürdüğü ev. Günümüzde Devrim Müzesi olarak da hizmet veren bina, içeride Atatürk’ün kişisel eşyalarının yanı sıra çeşitli üniforma, madalya ve silahlara ev sahipliği yapıyor. Giriş ücretsiz.

 

Amasya Saraydüzü Kışla Binası

1919’un Haziran ayında Mustafa Kemal Paşa’nın Amasya Bildirgesi’ni kaleme aldığı bina, 1944’teki yıkılışının ardından orijinaline uygun olarak Yeşilırmak kıyısına yeniden inşa edilmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait bazı belge ve fotoğrafların sergilendiği müze, ayrıca çeşitli kültür sanat etkinliklerine de ev sahipliği yapmaktadır. Mustafa Kemal ve onu Kulistepe Mevkii’nde karşılayan Amasyalı heyeti sembolize etmek için içeride 12 adet balmumu heykel de bulunur. İçeride duvara asılı haldeki panoda Mustafa Kemal Paşa’nın Sultan Vahdeddin tarafından görevlendirilerek Anadolu’ya gönderildiğine dair orijinal belgelerin kopya ve çevirilerine, daha sonra Amasya’da geçen 12 gün içerisinde gerçekleşen olayların kronolojik sıralamasına yer verilmiştir.

 

Erzurum Atatürk Evi

19. yüzyılın sonlarına doğru Erzurumlu bir zengin tarafından yaptırılan konak, 9 ay boyunca Alman Konsolosluğu olarak kullanılmış, 12 Mart 1918’de Erzurum’un işgalden kurtuluşunun ardından Valilik binası olarak hizmet vermeye başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa, Hüseyin Rauf Bey ve destekçilerinin 9 Temmuz 1919 tarihinde konağa yerleşmesi ile Erzurum Kongresi’nin detayları belirlenmiş, organizasyonu yapılmıştır. 52 gün süren sıkı çalışmanın ardından millet nihayet “Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.” diyecek ve kurtuluş için daha sıkı bir şekilde örgütlenecektir.

 

İzmir İlkkurşun

1919 yılında İzmir’in işgali sonrası Küçük Menderes deltasına ilerlemekte olan Yunan Efzon Birlikleri’nin yolu Hacı İlyas Köyü yakınlarındaki Ödemişli vatanseverler tarafından kesilir. Çıkan çatışma 5-6 saat sürer ve yenilgiyle sonuçlanır ama Kurtuluş Savaşı’nın “ilk örgütlü halk direnişi” olarak kayıtlara geçer ve Kuvay-ı Milliye birliklerinin oluşması için ilk kıvılcımı yakar. Efeler dağlarda, köylüler ovalarda direnişe geçerek Kongreler için vakit kazandırırlar.

 

Çamlık Tren Müzesi

Türkiye ve Avrupa’nın en büyük açık hava tren müzesi unvanına sahip Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi, İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı Çamlık Köyü’nde yer almaktadır. Aynı zamanda 1856’da İngilizler tarafından inşa edilerek Türkiye’nin ilk istasyonu olan müze binası, İzmir-Aydın demiryolunun merkez istasyonu olarak 1939’a dek görevini sürdürmüştür. İlk adı Aziziye olan bölge, Atatürk’ün köyün doğasına ithafen verdiği Çamlık adıyla anılmaya başlamıştır. Gelelim buranın bir diğer önemine, 1856-1952 yılları arasında yapılan lokomotiflerin sergilendiği müzede bir vagon var ki Türk halkı için çok daha kuvvetli bir manevi önem taşıyor… Atatürk’ün Ege Harekatı’nı yönetirken kaldığı vagon, yatak odası, banyo ve toplantı salonu ile orijinal olarak sergilenmekte ve sıkça bakımı yapılmakta.

SAKARYA MUHAREBESİ'NİN 100. YILINDA ZAFER ROTASI

SAKARYA-BİLECİK-KÜYAHTA-ANKARA

"Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. Bu satıh bütün vatandır.” 

Karmaşa içerisindeki Anadolu topraklarında bağımsızlık özlemiyle yakılan ateşin, Mustafa Kemal Atatürk’ün elinde rehberlik eden bir meşaleye dönüşmesidir Sakarya Savaşı. Makus talihini İnönü zaferinin ardından yenmiş bir halkın, küllerinden doğuşunun hikayesidir…

23 Ağustos-13 Eylül 1921 tarihleri arasında 22 gün 22 gece süren muharebenin ardından, 1683 Viyana yenilgisinden itibaren savunma durumunda olan Türkler, nihayet saldırıya geçerek işgal kuvvetlerini geri çekilmeye zorlamıştır. Dünya çapında saygınlığı artan Türk ulusunun Atatürk’ün Sivas’ta söylediği “ya istiklal ya ölüm” mottosuyla attığı her adım, artık bu millet için kesin bir zafer ve hızlı bir iyileşme ile sonuçlanacaktır. Büyük Taarruz için hazırlıklar başlamışken; Zonguldak, İzmit, Sakarya ve Gaziantep aynı yıl içinde işgalden kurtulurlar. Atatürk, Gazi ve Mareşal unvanlarını alır. İtalyanlar Anadolu topraklarını terk eder.

Sakarya Zaferi’nin 100. yıldönümü anısına siz değerli okuyucularımızı bir zaman yolculuğuna çıkarmak, Türk tarihinin kırılma noktalarından birine götürmek istiyoruz. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, bağımsızlık yolunda canlarını ortaya koymuş tüm kahramanlarımızın anısına saygı ve minnetle…

 

Alagöz Başkomutanlık Karargahı Müzesi

Kütahya-Eskişehir yenilgisinin ardından Sakarya hattına çekilen Türk ordusunu daha yakından gözetleyebilmek ve sonraki hamleyi planlamak üzere, Başkomutan Mustafa Kemal'in Karargâhı ile Batı Cephesi Komutanlığı Karargâhı Alagöz’e yerleşirler. Köy halkından Türkoğlu Ali Ağa, şahsına ait çiftlik evini komuta merkezine çevirir. Atatürk, Nutuk’ta 12 Ağustos 1921 tarihinde Fevzi Çakmak Paşa ile buraya geldiğini yazar; Eylül ayındaki zafer kesinleşene dek de ayrılmaz. Ankara Polatlı mevkiinde bulunan Alagöz Karargahı, günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.

 

Metristepe Zafer Anıtı

İnönü zaferinin kazanıldığı Bozüyük mevkiindeki Metristepe, “milletin makus talihinin yenildiği yer” olarak geçmektedir. Sayıca üstün Yunan ordusuna karşı kazanılan bu galibiyet, İtalyanların geri çekilmeye başlaması ve Fransızların Zonguldak ilini tahliye etmesiyle sonuçlanmıştır. Düzenli orduya ve meclise duyulan güven artarken güneş o sabah Ankara’dan doğmaktadır.

İnönü Şehitliği

İnönü Savaşları sırasında şehit düşen 4200 kayıtlı asker adına yapılan mermer anıt,

"Ey Yolcu burada şu gördüğün mezar

Türklerin İstiklâl abidesidir.

Bir gökten bir göğe haykıran rüzgâr

İnönü Cengi'nin Zafer Sesi'dir" dizeleriyle yükselmekte ve Türk ulusunun minnetini yansıtmaktadır. Yine aynı bölgede bulunan kerpiç bir köy evi İsmet Paşa tarafından karargah olarak kullanılmış, Yunanların Ankara’ya ulaşma girişimini buradan engellemiştir.

İntikamtepe Şehitliği

İkinci İnönü Savaşı’nda şehit düşen askerlerin anısına yapılan İntikamtepe Şehitliği 63 sanduka mezardan oluşmaktadır. Girişin karşısındaki mermer levhada “126. alay, 3. tabur, 9. bölük kahramanları burada şehit düştüler. 30/31 Mart 1921 mezarları zaferlerin beşiği oldu” yazmaktadır. Karaağaç Köyü kavşağında bulunur.

Zafertepeçalköy Zafer Anıtı?

Kurtuluş Savaşı’nı sembolize eden Zafer Anıtı, Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nin komuta merkezi olan tepede konumlandırılmış ve Türk halkına her türlü tehdide karşı bir olunursa zafere gidileceğini anlatmayı amaçlamıştır. Şekil itibariyle de hem bir meşaleyi, hem de çapraz konulmuş tüfekleri anımsatır. Zafertepeçalköy, savaş esnasında en şiddetli çatışmaların geçtiği yer olmakla beraber, 30 Ağustos kutlamalarına da ev sahipliği yapar. Günümüzde Milli Park ve sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Anıt, 1964-1968 yılları arasında yapılmıştır.

 

Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı

2015 yılında Milli Park ilan edilen 100 km’lik cephe, 13.850 hektardan oluşmaktadır. Polatlı ve Haymana sınırları içerisinde yer alır ve Türk halkının son savunma savaşını verdiği bölgedir. Mangal Dağı, Yıldızdağı, Türbe Tepe, Duatepe, Kartaltepe, Karatepe, Sarıçal Dağı gibi Kurtuluş Savaşı’nda orduların karşı karşıya geldiği stratejik bölgeler de Milli Park sınırları içerisinde yer almaktadır. Savaştan günümüze ulaşmış çeşitli şehitlikler, siperler, mevziler bu alanda görülebilecek yerlerden birkaçı olmakla beraber Atatürk’ün attan düşüp yaralandığı nokta da bir levha ile işaretlenmiştir. Ayrıca bölgede 1000 senelik zamanı kapsayan bir Türk Tarihi Tanıtım Merkezi kurulmaktadır.

 

Sakarya Şehitleri Ve Zafer Anıtı Müzesi

Sakarya Savaşı’nda şehit düşen askerler adına dikilen anıt, Polatlı ilçesinde yer almaktadır. Anıta doğru giderken arasından geçeceğiniz sütunlar düşman kuvvetlerinin üstünlüğüne rağmen gelen zaferi simgelerken, anıtın üzerine de savaşı anlatan kabartmalar işlenmiştir. Müze bölümünde savaşa ait çeşitli belgeler ve fotoğraflar sergilenmektedir. Bir asker, bir kadın ve bir çocuktan oluşan anıt heykel, yaş ve cinsiyet farketmeksizin Türk halkının birleştiğini sembolize etmektedir.